Ostatnio wiele mówi się na temat świadectw energetycznych, które wydawane na podstawie badań audytorskich, mają wskazywać na wysokość zapotrzebowania budynku w energię. Czym jednak różni się audyt energetyczny od badania mającego na celu wydanie certyfikatu?
Zacznijmy może od tak popularnych ostatnio świadectw energetycznych.
Co to jest świadectwo energetyczne pisaliśmy nie raz. Dla przypomnienia, to wydany przez uprawnionego audytora dokument, który określa wielkość rocznego zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem budynku lub lokalu, czyli energii na potrzeby ogrzewania, ciepłej wody, wentylacji, klimatyzacji i oświetlenia. W świadectwie charakterystyki energetycznej określa się wielkość zapotrzebowania na energię, wynikającą z przeznaczenia i standardu budynku oraz jego systemów instalacyjnych, określaną na podstawie stałych i obiektywnych cech, nie zaś na podstawie zużycia energii, które może ulegać istotnym zmianom w zależności od sposobu użytkowania i zwyczajów użytkowników. Świadectwo charakterystyki energetycznej ważne jest przez 10 lat. Po upływie tego czasu należy sporządzić nowe. Podobnie rzecz wygląda, gdy w wyniku przebudowy lub remontu budynku zmianie ulegnie jego charakterystyka energetyczna.
Świadectwo charakterystyki energetycznej zawiera nie tylko podstawowe dane budynku i wartości wskazujące na wielkość zużycia energii, ale też porównanie wskaźników analizowanego budynku z budynkiem referencyjnym, który posiada optymalne parametry w badanym zakresie. Stąd też wszelkie rozbieżności między nimi stanowią wskazanie dla działań i usprawnień obniżających zapotrzebowanie energii.
Celem świadectw energetycznych, które na dobre zaczną obowiązywać z początkiem 2009 roku, jest zachęcenie inwestorów do wznoszenia budynków energooszczędnych oraz poprawy efektywności energetycznej budynków już istniejących. Ich sporządzanie wynika też z postanowień unijnych, Dyrektywy 2002/91/EC. Certyfikaty energetyczne, informując o spodziewanych kosztach eksploatacji budynku, mają wreszcie stać się też poważnym czynnikiem decydującym o atrakcyjności nieruchomości dla kupujących czy wynajmujących. Tym bardziej, że dane w nim zawarte, pod groźbą odpowiedzialności cywilnej i karnej audytora, muszą być zgodne ze stanem faktycznym.
Zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 pkt. a ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 191, poz. 1373) obowiązkowi sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej podlega każdy budynek oddawany do użytkowania oraz budynek podlegający zbyciu lub wynajmowi. W przypadku budynku z lokalami mieszkalnymi lub częściami budynku stanowiącymi samodzielną całość techniczno-użytkową, przed wydaniem lokalu mieszkalnego lub takiej części budynku osobie trzeciej, sporządza się świadectwo charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego lub części budynku. W przypadku budynków ze wspólną instalacją grzewczą świadectwo charakterystyki energetycznej sporządza się wyłącznie dla budynku, a w innych przypadkach także dla lokalu mieszkalnego najbardziej reprezentatywnego dla danego budynku.
Z obowiązku posiadania świadectw energetycznych zwolnione są budynki:
1) Podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
2) Używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej,
3) Przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata,
4) Niemieszkalnych służących gospodarce rolnej,
5) Przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50 kWh/m2/rok,
6) Mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku,
7) Wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2.
Audyt energetyczny
Z kolei audyt energetyczny to badanie, a na jego podstawie sporządzone opracowanie określające zakres, parametry techniczne oraz ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Ma ono na celu wskazanie usprawnień, optymalnych rozwiązań w budynku, które pozwolą na zwiększenie jego efektywności energetycznej, a co za tym idzie oszczędności energii. Audyt energetyczny zwany również termomodernizacyjnym realizowany jest w oparciu o ustawę o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. Nr 162, poz. 1121 z późn. zm.) oraz rozporządzenie wykonawcze Ministra Infrastruktury z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego (Dz. U. Nr 33, poz. 195).
Ustawodawca zdefiniował przedsięwzięcie termomodernizacyjne jako:
1. Ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię zużywaną na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewania wody użytkowej:
– w budynkach, w których modernizuje się jedynie system grzewczy – co najmniej o 10%,
– w budynkach, w których w latach 1985-2001 przeprowadzono modernizację systemu grzewczego – co najmniej o 15%,
– w pozostałych budynkach – co najmniej o 25%,
2. Ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie rocznych strat energii pierwotnej w lokalnym źródle ciepła i w lokalnej sieci ciepłowniczej – co najmniej o 25%, tj.:
– kotłowni lub węźle ciepłowniczym, w których nośnik ciepła jest dostarczany bezpośrednio do instalacji ogrzewania i ciepłej wody w budynku,
– ciepłowni osiedlowej lub grupowym wymienniku ciepła wraz z siecią ciepłowniczą o mocy nominalnej do 11,6 MW, dostarczającej ciepło do budynków.
3. Wykonanie przyłączy technicznych do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w celu zmniejszenia kosztów zakupu ciepła dostarczanego do budynków – co najmniej 20% w stosunku rocznym,
4. Zamianę konwencjonalnych źródeł energii na źródła niekonwencjonalne – bez względu na uzyskaną wskutek tej zamiany oszczędność ciepła.
Na audyt energetyczny budynku składają się w szczególności:
1. Inwentaryzacja techniczno-budowlanej budynku,
2. Ocena stanu technicznego budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych,
3. Wykaz wskazanych do oceny efektywności i dokonanie wyboru usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych,
4. Dokumentacja wykonania kolejnych kroków algorytmu służącego wybraniu optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, z określeniem kosztów na podstawie odpowiednich kosztorysów sporządzonych według metody kalkulacji uproszczonej,
5. Opis techniczny i niezbędne szkice optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, przewidzianego do realizacji.
Na pierwszym etapie audytu określane są koszty ogrzewania w warunkach średnich, w związku z czym ustalana jest sprawność systemu grzewczego oraz sezonowe zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania w standardowym sezonie grzewczym. Analizowane są różnorakie czynniki: rodzaj źródła ciepła i sposób jego wykorzystania, usytuowanie i rodzaj grzejników, sposób regulacji i sterowania systemem grzewczym, wielkość strat przy przesyłaniu ciepła. Konkretne wartości ustalane są na podstawie dokumentacji, wizji lokalnej lub odpowiednich badań.
W następnej kolejności obliczane jest zużycie ciepła w standardowym sezonie grzewczym. W tym celu dokonuje się obliczenia zużycia energii w standardowym sezonie grzewczym, gdyż konieczne jest stworzenie szczegółowego bilansu strat i zysków ciepła.
Kolejny etap stanowi ogólna ocena stanu technicznego budynku, jego urządzeń i instalacji, w celu ustalenia niezbędnych prac remontowych, niezależnie od problemów energooszczędności (np. nieszczelny dach, przemarzające ściany, zniszczona elewacja, niesprawna automatyka pogodowa, czy skorodowana instalacja c.o.). Na podstawie wizji lokalnej wyszukiwane są przyczyny nadmiernego zużycia energii, nie wynikające z materii budynku i jego instalacji, lecz wypływające z niewłaściwej eksploatacji obiektu lub urządzeń.
Wreszcie przyjęte w trakcie audytu parametry muszą zostać zweryfikowane, czy odpowiadają rzeczywistości. Polega to na porównaniu rzeczywistego zużycia energii w poprzednich sezonach grzewczych z zużyciem obliczeniowym przy założeniu warunków meteorologicznych panujących w porównywanych okresach. Gdy przyjęty model matematyczny budynku nie odpowiada rzeczywistości, dokonywane są odpowiednie korekty.
Następnym krokiem jest wskazanie przedsięwzięć termomodernizacyjnych, których efektem będzie zmniejszenie kosztów ogrzewania. Szczególnie istotne okażą się tu działania czysto techniczne, np. docieplenie ścian, stropodachu, podłóg, uszczelnienie lub wymiana okien i drzwi, modernizacja systemu wentylacji, zastosowanie automatycznego regulacji źródła ciepła, zaworów termostatycznych, zrównoważenia hydraulicznego instalacji, wymiana kotła, zmiana nośnika energii itp.
Zakres proponowanych prac termomodernizacyjnych ustalany jest wspólnie z Inwestorem, z uwagi na konieczność przewidzenia wysokości nakładów finansowych. Jednak kluczowym elementem audytu jest obliczenie oszczędności energii, jakie wynikną z realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Oszczędność kosztów ogrzewania, stanowiąca różnicę w opłatach za ogrzewanie przed i po zrealizowaniu usprawnienia, wpływa na rentowność inwestycji. Dzięki takim obliczeniom, dla każdego przedsięwzięcia określony jest nie tylko koszt, ale również zysk, jaki ona przyniesie. Taki bilans stanowi punkt wyjścia do podjęcia decyzji o sposobie realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.
Po ustaleniu, które z działań są opłacalne, określany jest optymalny zakres prac. Ten, oparty jest głównie na kryteriach ekonomicznych, choć brane są pod uwagę również inne argumenty np. polepszenie komfortu cieplnego, zlikwidowanie przemarzania ścian, zwiększenie bezpieczeństwa czy niezawodności c.o., uproszczenie obsługi urządzeń, korzyści ekologiczne.
Potem zostaje już tylko realizacja działań objętych listą i harmonogramem audytorskim.
Różnice pomiędzy audytem a certyfikatem energetycznym
Audyt, podobnie jak świadectwo ma służyć ocenie jakości ochrony cieplnej budynku oraz stanu i sprawności źródeł ciepła i instalacji c.o., c.w.u., wentylacji, klimatyzacji i oświetlenia. W celu ich sporządzenia obliczane jest sezonowe zapotrzebowanie budynku na ciepło oraz wskazywane są możliwości usprawnień. Na tym jednak podobieństwa się kończą, bowiem audyt energetyczny stanowi punkt wyjścia dla termomodernizacji, a świadectwo to dokument określający charakterystykę energetyczną istniejącego budynku, jak również jego klasę energetyczną. Nawet w zakresie zadań wykonawcy czy sposobu realizacji widoczne są różnice: audyt energetyczny opiera się na wskazaniu metody i kosztów termomodernizacji a świadectwo charakterystyki energetycznej wskazuje jakość i koszty eksploatacji. Audyty energetyczne sporządzają audytorzy energetyczni dla potrzeb termomodernizacji, natomiast świadectwa charakterystyki energetycznej sporządzać będą audytorzy sporządzający świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Wreszcie częstotliwość sporządzania tych dokumentów jest inna: audyt energetyczny co do zasady wykonuje się jednorazowo, natomiast świadectwo charakterystyki co 10 lat.
Źródło: www.termodom.pl